İSO 500’de bölüşüm şoku
İstanbul Sanayi Odası (İSO) dün ‘Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu (İSO 500)’ araştırmasının 2022 yılı sonuçlarını açıkladı.
Sonuçlarda şirketlerin geçen yıl imza attığı kâr patlaması dikkat çekerken, işçilerin pastadan aldığı paydaki dramatik düşüş de dikkat çekti.
2018’de yüzde 10,9, 2019’da yüzde 21,3, 2020’de yüzde 30,3, 2021’de yüzde 39,7 olan net katma değerden şirketlerin kâr olarak aldığı pay, 2022’de patlama yaparak yüzde 54,5’e yükseldi.
2018’de yüzde 54,7, 2019’da yüzde 51,5, 2020’de yüzde 44,5, 2021’de yüzde 32,2 olan net katma değerden işçilerin ücret olarak aldığı pay ise 2022’de yüzde 26,9’a kadar geriledi.
2018’de yüzde 34,4, 2019’da yüzde 27,1, 2020’de yüzde 25,3, 2021’de yüzde 28,1 olan net katma değerdeki faiz payı ise 2022’de yüzde 18,6’ya kadar geriledi.
Uygulanan kur ve faiz politikası da, üretilen katma değerden faize giden payı küçülttü.
KÂRDA YÜZDE 121’İ AŞAN ARTIŞ
2022’de İSO 500’de çalışan başına ödenen ücret yüzde 78 artarken toplam dönem kârı (vergi öncesi) geçen yıla göre yüzde 121 artışla 485,4 milyar TL’ye yükseldi.
İSO 500 şirketlerinin toplam maaş ve ücret ödemeleri ise geçen yıl yüzde 85,7 artışla 194 milyar TL oldu. İSO 500’ün toplam istihdamı da geçen yıl yüzde 4,1’lik artışla 788 bin 389’a yükseldi.
2022’de İSO 500’ün üretimden satışları yüzde 119’luk artışla 4 trilyon 485 milyar TL’ye, toplam faaliyet kârı yüzde 96,3’lük artışla 671,2 milyar TL’ye, faiz amortisman ve vergi öncesi kâr yüzde 99,3’lük artışla 807,8 milyar TL’ye yükseldi.
Net üretimden net satışlarda reel artış TÜFE’ye göre yüzde 33,3, ÜFE’ye göre yüzde 10,8 oldu.
ŞİRKETLER BÜYÜRKEN EMEĞİN PAYI GERİLİYOR
TÜİK verilerine göre de, Türkiye genelinde emeğin milli gelirden aldığı payda yaşanan gerileme 2016’dan itibaren hızlandı. 2016’da yüzde 32 olan emek payı 6 yılda 8,3 puan geriledi. Emek payı 2016’daki yüzde 32’den 2022’de yüzde 23,7’ye geriledi.
Sermaye payını temsil eden net işletme artığı ise 2021’de yüzde 43,9 olurken 2022’de yüzde 46,9’a yükseldi. 2016’da yüzde 41,6 olan sermaye payı 6 yılda 5,3 puan yükselmiş oldu.
